PİAGET VE 3 DAĞ DENEYİ
BEN-MERKEZCİ BİR KİŞİ MİYİM?
Hayatımızda birçok duygu ve düşünceye sahip oluruz. Bu duygu ve düşüncelerin sonucunda kimi zaman ben-merkezci bir kişi olarak algılanırız. Olaylara sadece kendi penceremizden baktığımız söylenir. Piaget hayata karşı bakış açımızın, başka insanlara karşı bakış açımızı da gösterdiğini öne sürmüştür. Bunun üzerine 3 dağ isimli bir deney gerçekleştirmiştir.
Deneyde amaç sahip olduğumuz ben-merkezci tutum ile başka bireylerin perspektifinden hayata bakmamızın mümkün olmadığını göstermektir. Buna benzer örnekleri hayatımızda sıklıkla görmekteyiz. Örneğin arkadaşları tarafından kekeme olduğu için dışlanan ve tam tersi şekilde komik şakalar yaptığı için grubun favorisi olan iki kişi düşünün. Bu kişilerden birisi için arkadaşlar çok önemlidir ve zamanının çoğunu arkadaşları ile geçirmelidir. Ancak dışlanan kekeme kişi ise arkadaşlığın iyi bir şey olmadığını ve yalnız kalmanın daha güzel olduğunu dile getirebilir. Grubun favorisi olan kişi arkadaşlığa ben-merkezci yaklaşıp sadece kendi penceresinden baktığında kekeme bireyi anlayamayacaktır.
Piaget’in 3 dağ deneyinde bir çocuk masaya oturtulur. Masada 3 boyutlu maket dağ, oyuncak kedi ve ağaç bulunmaktadır. Çocuğa oturduğu yerden neler gördüğü sorulur. Çocuk doğal olarak dağ, kedi ve ağaç cevabını verir. Deneyin devamında çocuğun karşısındaki sandalyeye oyuncak bir ayı oturtulur. Çocuğa oyuncak ayının neler gördüğü sorulur. Çocuk tekrar bakar ve ağaç, kedi ile dağ cevabını verir. Ancak oyuncak aynın kedi ve ağacı görme ihtimali yoktur.
Piaget yaptığı bu deney ile gösterir ki ben-merkezci tutum ile hayata yaklaşırsak karşımızdaki bireyin kendi penceresinden neler gördüğünü anlayamayız. Bu yüzden çevremizdeki çoğu birey ile fikir zıtlığına sahip oluruz. Örneğin doktora giden 5 yaşındaki iki çocuk düşünün. Bir tanesi ile doktor çok ilgilidir ve kendisini oyuncaklar ile karşılar. Bu çocuk yüksek ihtimal bu andan sonra doktora gitmekten korkmayacaktır. Diğer çocuk ise doktora gittiğinde hiçbir sıcak tutum ile karşılaşmaz ve ağladığı için kendisine kızılır. Bu çocuk ise yüksek ihtimal bir daha doktora giderken ağlayacaktır. İki olayda aynı olmasına rağmen ikisinin de yaşadıkları farklıdır. Bu yüzden doktordan korkan çocuğun korkusunu anlamak için olaya onun penceresinden bakmamız gerekir.
