ERİCH FROMM VE KARAKTER YÖNELİMLERİ

İÇGÜDÜLERİNİZ YERİNE KARAKTERLERİNİZE GÖRE NASIL HAREKET EDERSİNİZ?

Birçok kuramcı insan doğasının duygu, düşünce ve davranış kalıplarını açıklamak için araştırmalar yapmıştır. Bu araştırmalardan bir tanesi de Erich Fromm’un Özgürlükten Kaçış Kuramında ele aldığı karakter yönelimleridir. Fromm birçok kuramcının aksine bireyin içgüdülerine göre hareket etmediğini savunur. Fromm’a göre insan sahip olduğu karakteri göre hareket eder ve topluma uyum sağlar. Karakterin oluşmasında da ailenin önemi büyüktür çünkü ailenin karakteri çocuğun karakterini de şekillendirir. Fromm’a göre birey ancak karakterine göre hareket ettiği zaman akla ve mantığa uygun davranmış olacaktır.

Tüm bu düşüncelerden yola çıkarak Fromm ‘’alıcı, sömürücü, istifçi, pazarlamacı ve üretken karakter yönelimlerini sunmuştur. Karakter yönelimlerinden alıcı, sömürücü, istifçi ve pazarlamacı sağlıksızken üretken yönelim sağlıklı bir karakter yönelimidir.

Alıcı Karakter Yönelimi

• İhtiyaç duydukları şey para gibi maddi ya da sevgi, saygı, aşk, bilgi gibi manevi olsa da buradan dışarıdan almayı tercih ederler. Kendileri üretmeyi ya da yaratmayı tercih etmezler.
• Başkalarının fikirlerini benimserler. Kendi fikirlerini üretmezler ve bu yüzden hayır diyemezler.
• Kabullenici ve iyimser bir yapıya sahiptirler. Başkaları olmadığında karar alamaz ve ne yapacaklarını bilemezler. Başkalarına bağımlıdırlar ve tavsiye almaktan hoşlanırlar.
• Başka insanlara kendilerine yardım etmelerini istemek için yardım ederler.
• Kendilerine güvenleri düşüktür. Sömürülmeye çok açıktırlar.
• Fromm alıcı karakter yönelimine köylüler ve köleleri örnek verir.

Sömürücü Karakter Yönelimi

• Alıcı karakterde olduğu gibi ihtiyaç duydukları şeyleri üretmeyi tercih etmezler. Alıcı karakterden farklı olarak ihtiyaç duyduklarını çalarak almayı tercih ederler.
• Alıcı karakter yönelimine sahip bir kişi başka bir bireyin ürettiği bir fikri bağımlı bir şekilde uygularken sömürücü karaktere sahip bir kişi bu fikri kendisi üretmiş gibi sunar.
• Ben- merkezci, sinsi ve alaycı kişiler olarak görülürler.
• Çaldıkları şeyler maddi ve manevi her şey olabilir. İhtiyaç duyduklarını alabilecek güce sahip olsalar da çalmayı tercih ederler. Çalmak kendileri için haz kaynağıdır.
• Fromm sömürücü karakter yönelimine aristokratlar ve üst sınıf sömürge imparatorlukları örnek verir.

İstifçi Karakter Yönelimi

• Bir ihtiyaçlarını dışarıdan karşılayabileceklerini düşünmezler. Ancak ellerinde var olanları tutumlu kullanmayı severler. Kendilerini ancak böyle güvende hissederler.
• Cimri kişiler olarak görülürler.
• Dış dünya ile aralarına bir sınır çizerler. Çizdikleri sınır sayesinde kendilerini güvende hissederler ve birikimlerine zarar gelmeyeceğini düşünürler.
• Dış dünya ile çizdikleri sınırı korumak için her şeye hayır diyebilirler.
• Maddi durumlar dışında manevi durumlarda da karşısındaki kişiyi elde edip manevi birikim yapmak isterler.
• Geçmişteki anılarına da çok bağlıdırlar. Şu andan ziyade geçmişe daha çok sarılırlar ve anılarla yaşamayı çok severler.
• Aşırı titiz, düzenli ve dakiktirler. Zaman bile kendileri için birikim yapmaya çalıştıkları bir durumdur.
• Fromm istifçi karakter yönelimine burjuvaları ve zengin köylüleri örnek verir.

Pazarlamacı Karakter Yönelimi

• Günümüz dünyasında en fazla görülebilen karakter yönelimidir. Üretici alıcının nelere ihtiyacı olduğunu bilir. Pazarlamacı ise üretileni alıcıya pazarlar.
• Kendilerini pazarlanacak bir mal olarak görürler ve başarılı olurlarsa kendilerini değerli hissederler. Bu yüzden sürekli olarak başkalarının onayına ihtiyaç duyarlar.
• Örneğin üniversiteden mezun bir birey mesleğindeki yetenekleri ve mutluluğundan ziyade popülerliğine daha çok önem verir.
• İnsanlar tarafından kabul görmek için kendilerini önemsiz hissettirecek yollar denerler. Başarısız olurlarsa yetersiz ve çaresiz hissederler.
• İnsanlar ile kurdukları ilişkiler samimi değildir. İnsanlarında kendileri gibi davrandığını düşünürler.
• Fromm pazarlamacı karakter yönelimine kapitalist toplumları örnek verir.

Üretken Karakter Yönelimi

• Üretken yönelime sahip kişiler bir başkasına bağlı kalmadan yeteneklerini kullanarak kendi imkanlarını yaratırlar.
• Yaratıcılıkları gelişmiştir.  Hayal dünyaları sınırsızdır.
• Sevmek ve çalışmak en önemli özellikleridir.
• Planlama ve muhakeme yetenekleri gelişmiştir.